Preventie van leesproblemen (2): Bouw! tutorlezen

In mijn vorige blog over preventie van leesproblemen schreef ik waarom je beter preventief leesproblemen kunt aanpakken en hoe je al in groep 2 de risicoleerlingen kunt selecteren. In groep 2 ga je daarna van start met voorschotbenadering of werken aan het klankbewustzijn en een eventuele verwijzing naar logopodie. Nu vraag je misschien af wat er meer mogelijk is en hoe je de overstap naar groep 3 maakt…

Voorkomen van leesproblemen

Door voorschotbenadering in de kleutergroepen in te zetten of doelgericht te werken aan het klankbewustzijn heb je een actieve aanpak om leesproblemen te voorkomen. In groep 3 verdwijnen deze activiteiten is alleen verlengde instructie niet voldoende. Bouw! tutorlezen is dan een echte aanrader om vanaf half groep 2 in te zetten en sluit helemaal aan bij elke leerling in groep 3 en 4.  De afgelopen jaren heb ik hier mee gewerkt als leerkracht en Bouw! coordinator.  Ik vertel je graag meer over waarom dit programma zo geschikt is, hoe je dit inzet binnen de school en hoe je de begeleiding organiseert.

Bouw! tutorlezen

Bouw! is een programma van uitgeverij Lexima dat preventief leesproblemen wil aanpakken. Voor veel kinderen voorkomen we leesproblemen en de daarbij behorende frustraties. Voor kinderen waarbij er toch sprake is van dyslexie zorgt dit voor een goede ondersteuning waarbij zij zich op een eigen manier kunnen verder ontwikkelen.

Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat Bouw! effectief is wanneer je het start vanaf midden groep 2 of bij de start van groep 3. Het programma is heeft een preventief effect wanneer je er minimaal 40 minuten per week (verdeeld over verschillende momenten) mee werkt. Voor een dyslexie aanvraag moet er minimaal 60 minuten ondersteuning geboden worden.

Bouw! is een onlineprogramma, dus makkelijk en snel inloggen via verschillende devices en vanaf verschillende plekken. Dit betekent dat zowel ouders als op school met Bouw! geoefend kan worden.

Begeleiding van Bouw!

Wanneer kinderen aan het werk gaan met Bouw! hebben zij ondersteuning nodig van een volwassene of een bovenbouwleerling. De opzet van het programma is zo, dat iedereen die kan lezen kan begeleiden bij het programma.

De kinderen leren lezen en spellen door spelletjes rond een klank te spelen. Rond elke klank zijn dezelfde herkenbare spelletjes georganiseerd. In een aantal spellen wordt de klank aangeboden, terwijl in andere spellen het herhalen en inoefenen centraal staat. Wanneer een spel uitgespeeld is, komt er nieuw spel beschikbaar.  Na een groot aantal lessen komt er een toetsmoment.

Implementatie van Bouw!

Wil je in de school aan de slag met Bouw! dan zou het een goede overweging zijn om samen met de scholen uit jouw stichting een contract aan te gaan met de uitgever.
Deze voordelen heeft dit voor ons gehad:

+ Veel scholingsmogelijkheden, zoals Bouw! basis, Bouw! verdiepingscursus en het schrijven van beleid.

+ Contactpersoon bij Lexima voor het snel oplossen van ‘problemen’

+ Evaluatiemomenten met daarbij behorende quickscans om het gebruik van Bouw! goed te kunnen monitoren en aan te kunnen sturen.

+ Tips, materialen en ideeen om Bouw! beter te kunnen inzetten binnen de school.

Hoe organiseer je de begeleiding van Bouw! in de school?

Als Bouw!coordinator binnen de school coordineer ik de inzet van Bouw! op school.
Mijn ervaring is dat je bij de start samen met de leerkrachten de risicoleerlingen in de groepen 2 (halverwege het jaar) en groep 3 (start van schooljaar) in kaart brengt.

Hierna ga je in overleg met de bovenbouwleerkrachten welke leerlingen geschikt zijn als tutor. Hierbij hou ik ermee rekening dat deze leerlingen zelf een voldoende technisch leesniveau hebben en hoe deze tutor omgaat met ongewenst gedrag.

Voordat Bouw! kan starten is het belangrijk dat tutoren weten hoe het programma werkt, hoe ze hun maatje moeten begeleiden en wat we van hen verwachten. Door mijn ervaringen weet ik ook dat tutoren in de bovenbouwgroepen niet altijd meer weten hoe de klanken klinken, terwijl dit wel heel belangrijk is om juist aan te leren. Om dit alles te delen, geef ik elk half jaar een Tutor start of opfriscursus met hierin een stukje informatie en voorbeelden van het programma en samen flitsen we de letters uit groep 3 en leren we de klanken. De kinderen krijgen nadat ze zijn ingedeeld als tutor een contract, waarin alle afspraken zijn genoteerd en waarin alle klanken zijn uitgeschreven zodat ze altijd nog kunnen afkijken. Om rust en duidelijkheid te houden binnen de school is het handig om Bouw! op vaste tijdstippen en dagen in te zetten.

Ouderbetrokkenheid bij Bouw!

Zestig minuten in de week extra werken aan Bouw! is pittig om als school te realiseren, terwijl je wel elk kind alles wil bieden. Ouders kunnen betrokken worden bij de begeleiding. Bij de start van Bouw! is het allereerst goed om ouders op de hoogte te brengen van deze extra begeleiding op school. Daarnaast kun je aan ouders vragen om twee keer per week ca. 10 a 15 minuten thuis ook te oefenen met Bouw!  Belangrijk is wel dat ouders op de hoogte worden gebracht van de werking van Bouw! door bijv. een presentatie of een informatiebrief, inloggegevens te overhandigen en daarbij te vermelden dat er data opgeslagen wordt die voor school inzichtelijk is.

Na elk blok komt er een toets. Wanner ouders googlen kunnen ze het wachtwoord ontdekken. Het is van belang, zeker wanneer er externe hulpverlening nodig is, dat deze toets afgenomen wordt door een leerkracht of ib’er. Een onderwijsassistent mag dit alleen onder begeleiding van een leerkracht/ ib’er of bouwcoordinator.
Mijn advies is om de observaties tijdens de afname vast te leggen in een groepsplan of ander manier in een leerlingdossier.

En zo ontwikkelen wij ons verder…

Gemiddeld volgt een leerling het programma ca. 1 1/2 jaar. Een start na M3 is niet meer preventief en je zou dan een ander leesprogramma moeten inzetten. Mijn ervaring is wel dat soms kinderen lang over een blok doen en dat ze soms veel eerder verder kunnen. Een aantal keer per jaar proberen wij kinderen door te toetsen, om te kijken waar de ontwikkeling is.

En dan is het zo dat de kinderen Bouw! afronden. Lexima heeft hier speciale diploma’s voor die je kunt overhandigen. Een tip is om alle gegevens vanuit Bouw! te downloaden als excel bestand en aan het leerlingendossier toe te voegen. Voor een eventuele latere aanvraag kan deze informatie belangrijk zijn.

Hoe nu verder?  Niet voor alle kinderen was Bouw! voldoende om zich verder te kunnen ontwikkelen. Je zou Bouw! flits, CONNECT of Ralfi lezen kunnen aanbieden om de ontwikkeling te blijven ondersteunen.

Waarom ik Bouw! tutorlezen zo’n aanrader vind….

Voordat wij met Bouw! werkten werkten wij vooral curatief (naast de preventieve inzet van voorschotbenadering, verwijzing naar logopedie en inzet van verlengde instructie of leesgroepjes) Bouw! is geen vervanger van alle inzet, maar is vooral preventief. Daarnaast blijven wij inzetten op verlengde instructie en zetten wij nog extra technisch leesmomenten in. Voor sommige kinderen is alleen Bouw! al voldoende om zich te kunnen ontwikkelen.
Wel zien we dat we minder CONNECT of RALFI leesgroepjes hoeven te formeren in middenbouw, omdat de leesproblemen onder controle zijn of er niet zijn.

Handige materialen bij Bouw! tutorlezen

• Bouw! contract
• Handleiding Bouw! tutorlezen voor ouders
• informatiebrief start Bouw (onlineversie)
• Bouw! handleiding downloaden leerlingendossiers en archiveren