Expliciete directie instructie (EDI) bij kleuters

0
23079

Na schoolbreed de cursus EDI gevolgd te hebben, werd mij al snel duidelijk dat EDI op deze manier niet bij de kleuters ingezet kan worden. Het kleuteronderwijs vraagt niet om meer schoolse leren toe te voegen. 
Gelukkig kwam daar EDI 2.0 van Marchel Schmeier (Uitgeverij Pica) en werd er een hoofdstuk voor kleuters toegevoegd. Daarom hoop ik jullie vandaag te inspireren met een blog hoe je EDI als een middel kunt inzetten om een kwalitatief lesaanbod aan te bieden.

Wij doen EDI bij de kleuters

Veel collega’s in onderwijsland hoor ik praten dat ze EDI doen. Besef wel dat dit vrij bijzonder is. Ik zie EDI nog steeds als een middel om een kwalitatieve instructie te geven en doelgericht les te geven. Je kunt dit ook anders vormgeven, maar EDI zorgt wel voor een doelgerichter aanbod.

EDI doelen voor kleuters

Een EDI activiteit begint bij het stellen van doelen. Niet elk leerdoel is geschikt voor een EDI activiteit. Deze tips kunnen je hierbij helpen:

  • Kies voor doelen waarmee de kinderen niet automatisch door spel of ontdekken in aanraking komen.
  • Geef een EDI activiteit in een kleine kring met alleen groep 1 of alleen met groep 2. De activiteit is nu korter en je bent effectiever aan de slag. Wanneer je de groepen wel samen neemt, moet je een aansluitend doel bieden. Bij groep 1 oefen je bijvoorbeeld het tellen tot 6 en bij groep 2 het tellen tot 10. Afhankelijk van het doel maak je de keuze voor een grote of kleine kring.
  • Zet één doel in een week centraal en vorm hier al je activiteiten rond.
  • Maak de doelen visueel met een tekening of een plaatje. Schrijf de doelen ook op en evalueer aan het einde van een week het doel. Hoe kijken de kinderen naar het leerproces?
  • Zie je dat een gedeelte van de kinderen van jouw groep uitvallen bij een ontdekkende activiteit? Zet juist dan een EDI activiteit in waarbij je de stap van ontdekken naar leren maakt.
  • Communiceer de doelen die centraal staan naar ouders. Niet elke ouder waar het leerstofaanbod voor kleuters uit bestaat. Je kunt de doelen op een databord in de gang delen, maar ook via een groepsnieuwsbrief. Geef ouders tips hoe ze het doel van de week ook thuis kunnen oefenen d.m.v spel. Direct weer een extra oefenmoment.
  • Zet EDI in bij nieuwe doelen. Doelen die je al eerder aangeboden hebt of waar de kinderen al eerder mee in aanraking zijn geweest, heeft EDI weinig effectieve waarde voor het leerproces.

EDI kleuters

EDI fases bij kleuters

Van Expliciete directe instructie (EDI) zijn de volgende fases bekend:

  • Ik doe het voor (actieve leerkracht)
  • Wij doen het samen (actieve leerkracht en kinderen)
  • Jullie doen het samen (actieve leerlingen)
  • Je doet het zelf (actieve leerling)

Met deze fases werk je stapsgewijs toe naar zelfstandigheid. Je zou dus denken dat je vooral kringactiviteiten moet inzetten en dat je hier veel tijd aan verloren bent, om al deze fases te doorlopen.

Bij kleuters zit het nét even anders:

  • Ik doe het voor
    Bedenk wat de leerling nodig heeft om de vaardigheden van vandaag te kunnen leren. Haal dit even op door een korte, actieve activiteit. De leerkracht laat d.m.v. demonstratiespel (waarbij je handelingen modelt) het doel aan de orde komen. Je kunt bij deze fase ook goed gebruik maken van een handpop.
  • Wij doen het samen
    In deze fase voert de leerkracht de eerdere handelingen samen met de kinderen uit. Met activerende werkvormen krijg je alle kinderen actief, samen voeren jullie tegelijktijd de handelingen uit. Focus je vooral op de stappen die de kinderen moeten maken. Oefen dit goed in. Eindig met controle van begrip-vragen. Gebruik hierbij de denksleutels om op verschillende niveaus te checken.

Bovenstaande fases kun je in de kring uitvoeren. Besteed hier maximaal 10 minuten aan.  Besef je dat je EDI activiteiten de volgende leermomenten in deze volgorde kent:
– Leren met je lichaam
– Leren met materiaal
– Leren met schema’s
– Automatiseren van vaardigheden

In bovenstaande fases kwam vooral het leren met je lichaam en materiaal aan bod. Bij de volgende fases zou ik aanraden om dit te verwerken in de werkles of in de hoeken.

  • Jullie doen het samen
    Je geeft de kinderen een gerichte opdracht tijdens de speel-werkles of in de hoeken. De kinderen hebben de handelingen die nodig zijn om dit zelfstandig uit te kunnen voeren in de eerdere fases ingeoefend. Je kunt hier een weektaak aan koppelen. Als je ziet dat kinderen niet tot spel komen, dan grijp je in.
  • Jij doet het zelf
    Je ziet het doel terug in het spontane spel van de kinderen.

Verwerk de doelen in meerdere activiteiten. De kinderen leren zo op verschillende manieren de leerstof (leren met materiaal en schema’s) en automatiseren daarmee de vaardigheden.

spelenderwijs leren kleutersBegeleiding bij de fases

Bij een EDI activiteit is er een wisselwerking tussen observeren, handelen en ontdekken. Door tijdens de laatste twee fases te observeren zie je hoe de kinderen handelen. Misschien kom je tot de conclusie dat de kinderen meer of iets anders nodig hebben om het doel te bereiken.

Denk dan aan de volgende interventies:
-> Logische volgorde in verhaal aanbrengen: teken de verschillende stappen van het verhaal/de activiteit samen met de kinderen uit en hang deze in de juiste volgorde op bij de activiteit.

-> Voeg materiaal toe dat van betekenis is voor het doel en aantrekkelijk voor de kinderen.

-> Breng verdieping aan in het spel. Bedenk hoe je het doel kunt verdiepen of verbreden? In de hoekenpakketten (apotheek of de herfstwinkel) kun je materialen vinden om verdieping aan te brengen. Bedenk samen activiteiten die wat verder dan de basis gaan.

Wat je niet moet vergeten:

  • Kleuters blijven kleuters en je kunt aan het eind van deze activiteit niet verwachten dat de kinderen de doelen beheersen. De kinderen moeten meerdere keren de vaardigheden kunnen oefenen, voordat zij een doel beheersen. Laat dit doel in meerdere, verschillende activiteiten terugkomen, zodat de kinderen kunnen blijven oefenen. Jouw rol als leerkracht is hierin belangrijk. Observeer regelmatig deze activiteiten en je ziet/hoort of de kinderen de doelen beheersen.
  • Vraag je vooral vooraf af bij welke handeling de kinderen jou nodig hebben. Plan vooraf deze begeleiding in, zodat je de kinderen direct een stap vooruit kunt helpen.

Vorig artikelSuccesvol starten met je eerste klas!
Volgend artikelRidder Roa en de gevaarlijke draak
Juf Anja
Zelf denk ik graag in projecten/thema's en vanuit mijn ervaring in het basisonderwijs ontwerp ik materiaal dat ondersteunend kan zijn aan het lesdoel en deel ik onderwijstips.

Laat een reactie achter

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier je naam in