Doelen stellen? Past dit wel binnen het kleuteronderwijs? Hier zijn verschillende meningen over en wanneer je een bezoek brengt aan de Facebookgroep ‘Kleuterwereld’ heb je hier vast al meer over gelezen. Ik deel je graag mijn overdenkingen en ervaringen over het leerdoelen zichtbaar maken in de kleuterklas.
Persoonlijke doelen
Laten we eens helemaal teruggaan naar onszelf. Waarom stellen we doelen? Zelf ben ik best wel een doelgericht mensen, al zeg ik het zelf. Waarom stel ik doelen? Omdat ik graag een richting wil geven aan mijn leven, werk of ? Deze doelen probeer ik altijd zo te stellen dat ik verder kijk dan mijn comfortzone. Het is iets wat ik wil bereiken, maar waar ik nog meer voor moet doen om het te kunnen bereiken. Je leert verder te kijken, je ontdekt meer van de wereld om je heen.
Natuurlijk bepaalt de mate waarin je een doel nastreeft of je nog kijk hebt voor alles om je heen. Je kunt natuurlijk ook teveel gefocust zijn op je doel, maar om je doel te behalen heb je anderen nodig. Dus is het nodig om de ander te betrekken bij jouw doel. Het is dan wel jouw doel, maar het kan zo zijn dat een ander een stukje moet aanleveren om je doel te kunnen behalen.
Doelen stellen in de kleuterklas
Doelen stellen in de kleuterklas? Hier zijn de meningen wisselend over. Begrijpelijk.
Op onze school hebben we ons het afgelopen jaar ingezet om de leerdoelen duidelijk zichtbaar te maken en hier ook mee aan de slag te gaan. In dat proces heb ik voor mijzelf de vraag gesteld: Past het stellen van leerdoelen bij de ontwikkeling van het jonge kind? Na deze (lange) overdenking ben ik tot de conclusie gekomen dat het jonge kind anders leert en dat je daarom anders aan de slag kunt met doelen. Op welke manier? Dat was het onderzoeken waard en graag deel ik je vandaag mijn ervaringen met het doelen stellen in de kleuterklas.
Waarom zou ik doelen stellen?
Ik kan begrijpen dat je doelen stellen helemaal niet bij het jonge kind vind horen. Vaak hoor ik de opmerkingen als ‘maar als de ontwikkeling van het kind anders loopt, dan zal hij/zij de doelen niet behalen. Dat moet toch frustrerend zijn?!’ Hier kom ik later graag even op terug. Zelf heb ik door veel proberen tegen dingen aangelopen en heb ik daardoor ook veel ontdekt. Waarom ik dan nu toch doelen zou stellen? Ik zet het even voor je op een rij:
- Het maakt duidelijk zichtbaar met welke leerstof je op dat moment oefent
- De ouderbetrokkenheid vergroot: ouders weten waar je op dit moment in de klas mee oefent. Eventueel kunnen ouders hierop thuis mee aan de slag.
- Je daagt kinderen uit om nieuwe activiteiten uit te proberen
- Kinderen ervaren successen: Je kunt trots zijn op wat je hebt bereikt of je maakt zichtbaar dat de kinderen een stap verder zijn gekomen.
Welke doelen gebruik ik?
Elke school heeft een leerlingvolgsysteem. Binnen dit leerlingvolgsysteem volg je de ontwikkeling van een kind. Uit de leerlingvolgsysteem kun je makkelijk de doelen halen. Bekijk wel welke doelen geschikt zijn voor jouw groep. Kies niet zomaar een doel, maar bekijk welke doel past binnen jouw project. Dus bijv. bij thema kunst kun je kiezen voor één van deze doelen: kent de kleuren…., kent de vormen cirkel, driehoek etc. Dit zijn onderwerpen die bij dit project passen en daarom ook meer gaan spreken. Kies absoluut geen tientallen doelen, maar maak een selectie. Twee doelen met extra aandacht is meer dan voldoende. Waarom zou je alleen doelen stellen op cognitief gebied? Je kunt ook voor één van de andere gebieden van de ontwikkeling van het kind doelen stellen. Denk dan maar aan: Kan samen afspraken tijdens het spelen in de hoeken óf kan zelfstandig de materialen opzoeken voor de activiteit. Laten we niet alleen cognitief gericht zijn.
Hoe maak ik de doelen duidelijk zichtbaar?
Ik maak de doelen duidelijk zichtbaar voor ouders door een doelenposter op te hangen met hierop de doelen die deze week centraal staan te benoemen.
Wij werken met de methode Schatkist en het leerlingvolgsysteem KIJK en daarbij heb ik de posters gemaakt:
Daarnaast maak ik gebruik van de doelentafel, waarbij deze poster staat opgesteld. Benieuwd wat een doelentafel is? Ik vertel je hier graag verder over de doelentafel.
Verder stuur ik elke week/ twee weken een nieuwsbrief van onze klas naar ouders waarbij deze doelen ook vermeld staan. Dit doe ik omdat er bij ons de situatie is sommige ouders niet in de mogelijkheid zijn om de kinderen in de klas te brengen of op te halen en zodoende deze informatie niet zouden hebben.
Juf Janneke gaf op 16 april 2016 haar voorbeeld van het zichtbaar maken van de doelen. Voor uitleg zul je even moeten scrollen, maar dit is voorbeeld 1 en voorbeeld 2.
Hoe ga ik om met de doelen?
Bij de start van de week breng ik de doelen onder de aandacht van de kinderen. Waar gaan we deze week eens op letten en wat moeten we daar nog van leren? Hoe zouden we dit kunnen oefenen? Welke kinderen denken dat ze dit nog lastig vinden? Welke kinderen denken dat ze dit al kunnen? Ik stel de kinderen de vraag wat ze nodig hebben om te oefenen. En geloof mij: er komen vaak waardevolle reacties. Soms kijken de kinderen toch heel anders er tegen aan en weten ze heel duidelijk hoe de juf of meester hulp kan bieden.
Tijdens de verschillende kringactiviteiten, werkjes, aanbod van ontwikkelingsmateriaal en spel in de hoeken probeer ik ons doel terug te laten komen. Als voorbeeld: mijn doel is om te werken aan de vormen. Ik bied tijdens de werkles een knutselactiviteiten aan waarbij het herkennen en creëren van vormen centraal staat. Tijdens de kringactiviteiten laat ik bijv. de kinderen de verschillende vormen op elkaars rug tekenen en ik heb ‘toevallig’ een vormenspel in het activiteitenaanbod geplaatst. Zo komen de kinderen bewust in aanraking met de vormen. Tijdens deze activiteiten observeer ik de kinderen: kennen ze de vormen? Met welke vormen hebben de kinderen nog moeite? In het leerlingvolgsysteem noteer ik mijn observaties.
Aan het eind van de week bespreek ik met de kinderen de doelen van deze week. Hoe vonden ze dit doel? Hadden ze er moeite mee? Wat willen ze nog leren? Bij sommige doelen kun je de kinderen ook zelf laten presenteren hoe het gaat. Aan het eind van de week vraag ik ook aan de kinderen of ze misschien zelf iets hebben dat ze volgende week graag zouden leren. Dit probeer ik mee te nemen in het doel van volgende week en dit te verwerken in het activiteitenaanbod. Wanneer een doel te groot is, kun je ook duidelijk verwoorden wat je aan het begin van de week zag en wat je nu ziet. Geef dan duidelijk aan welke tussenstap er gemaakt is.
Zelf ben ik ook nog mijn weg hierin te zoeken. Ik hoop dat ik je heb kunnen inspireren, maar wat ik graag zou willen weten:
‘Wat zou jij graag nog willen weten over dit onderwerp? Welke informatie vind jij nog onderbelicht en zou je meer aandacht voor willen hebben?’ En hoe werk jij aan het zichtbaar maken van de doelen?
Ik hoor het graag, dit kan door een reactie achter te laten.
Lees meer:
(activiteit passend gemaakt bij thema rupsje nooit genoeg)
Je klas kun je heel low-budget inrichten, maar je voordat je aan de inrichting begint moet je op zoek naar een thema of stijl. Door het maken van een moodboard kun je een beetje een idee krijgen. Kies je dit jaar voor een kleurige klas of kies je voor één kleur met een patroon of kies je voor een bepaald (strip)personage. Een moodboard kan je verder op weghelpen of wat denk je van een inspiratiebord op pinterest? En die inspiratie kun je ook verzamelen op 
